سَهَنْدْ نام قله و رشتهکوهی آتشفشانی در جنوب تبریز، شمال مراغه و هشترود، غرب بستانآباد و شرق آذرشهر، عجبشیر و اسکو، در مرکز استان آذربایجان شرقی است. این رشتهکوه دارای ۱۷ قله با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر است که بلندترین آنها قله کمال (قوچگلی داغی) ۳۷۰۷ متر بلندی دارد و مرتفعترین نقطهٔ استان محسوب میشود که در محدودهٔ شهرستان بستانآباد قرار گرفتهاست.
رشتهکوه سهند به دلیل انبوهی گیاهان، چمنزارها، گلزارها و مراتع در آن به عروس کوههای ایران مشهور شدهاست؛ چراکه سطح تمام مناطق این رشتهکوه پوشیده از سبزهاست. کوههای کمال، جام، سهند، سلطان، دمیرلی، آغداغ، موتال داغی، شیر داغی، حرم داغی، گیرو داغی، آتاشان، درویش از مهمترین قلل رشتهکوه سهند محسوب میشوند.
در بندهش، زامیادیشت و زادسپرم از کوهی به نام «اسنوند» نام برده میشود که در آذربایجان واقع شدهاست. در زادسپرم مکان آذرگشسبدر این کوه قرار دارد؛ البته شواهد زیادی در رابطه با یکسانبودن سهند و اسنوند وجود ندارد.
در دامنههای کوهستان سهند، زیباترین درههای آبرفتی همراه با روستاها، باغها و کشتزارها، جلوههایی شگفت پدیدآورده است.
روستای کندوان: در 18 کیلومتری جنوب اسکو در دامنه سرسبز سلطان داغی و در 50 کیلومتری جنوب غربی تبریز واقع شده است. آنچه به کندوان هویت باستانی داده وجود 117 خانوار و منزل مسکونی در درون تودههای مخروطی و هرمی شکل صخره ای که روستاییان کندوان داخل این توده ها برای خود خانه مسکونی، آغل، انبار، کارگاه ایجاد کرده اند. وجه تسمیه کندوان به خاطر خانه های کندوئی شکلی می باشد که در دل صخره های کرانی کله قندی شکل تعبیه شده است و از خصوصیات این خانه هاست که هوای داخل آن در زمستان گرم و مطبوع و در تابستان خنک می باشد. درباره اوضاع معماری سنتی کندوان تعدادی از محققان و جغرافی دانان اعتقاد دارند که کندوان در ایران نظیری ندارد و نوع معماری آن از نوع معماری صخره ای است و چنین تعریف می کنند که معماری صخره ای، از نظر بازسازی بسیار پراهمیت تر از معماری معمولی است. وجود آب معدنی گوارا، خانه های صخره ای و مخروطی منحصر به فرد، دره سرسبز و خرم، آب و هوای بسیار مطبوع کوهستانی و وجود لبنیات مرغول و دلپذیر و عسل طبیعی از دیرباز روستای کندوان را مود توجه علاقمندان قرار داده است و محیط آرام بخش و سکونت شبانگاهی روستا توام با نسیم دلپذیری که از سهند زیبا می وزد.
بقعه امامزاده اسکو (واقع بر روی تپهای در جنوب اسکو و مشرف به شهر)، روستای عنصرود (دارای طبیعت جذاب و سرسبز و چشمه های آب معدنی)، مقبره پیرحیدر (واقع در محله سوسیان)، مزار الله بنده سی (واقع بر فراز تپه ای بلند در جنوب شرقی اسکو)، مسجد پایتخت، مسجد جامع اسکو از دیگر نقاط دیدنی شهرستان اسکو میباشد.
اسکو یکی از زرخیزترین و مهم ترین مناطق کشاورزی و دامپروری و صنعتی آذربایجان است. برگه ی زرد آلو و بادام و گردو و سایر ارقام صادراتی بخش اسکو از ممتاز ترین نوع آنهاست و سالیانه مقدار زیادی به عنوان صادرات به کشور های خارج حمل می شود و علاوه بر آن انواع و اقسام غلات و میوه جات و سیب زمینی و پیاز و انواع خشکبار و عسل و لبنیات در منطقه اسکو به دست می آید که علاوه بر تامین نیاز مورد مصرفی مردم آنجا مقدار زیادی نیز به شهر تبریز و سایر شهرستان های ایران وحتی خارج منتقل می شود. در قسمت صنعت نیز بخش اسکو از پیشرفته ترین مناطق آذربایجان است وصنایع تولید انواع پارچه و پتو و پوشاک و محصولات ابریشمی و پارچه های حریر و به خصوص کلاقه ای آنجا در ایران کم نظیر و شهرت جهانی دارد و قسمتی از صادرات این بخش را به داخل و خارج کشور تشکیل می دهد.
وجود تولیدات متنوع زراعی و باغی به ویژه زیره، بادام، گردو، گل سرخ محمدی و وجود منابع آبی نسبتاً مناسب، پتانسیل خوبی را برای توسعه صنایع تبدیلی، کشاورزی، دامپروری، آبزی پروری و همچنین گردشگری برای این شهرستان ایجاد کرده است.
در قلمرو واژگان و ادبیات حرفهای منتشر شده به زبان فارسی ـ که روز به روز تواناییهای بیشتری را در زمینه بیان و معرفی مفاهیم تازه بروز میدهد ـ شهرشناسی را میتوان متشکل از تعامل 6 واژه دانست که هر کدام نمایندگی مفهومی یا مفاهیمی را بر عهده دارند.
در این نمودار، اولین لایه از تعریف مفاهیم مندرج در 6 واژه به قرار زیر میباشد:
شهر: مکان تمرکز، تمرکز تاریخی؛
شهرنشینی: حرکت، فرایند جابجایی تاریخی؛
شهروندی: دستیافتن به مرحلهای از آگاهی ؛
شهرداری: مدیریت شهر و جامعة شهری؛
شهریت: هدف شهر در به تعالی رسانیدن آگاهی جمعی و فرهنگ
شهرسازی: سازماندهی آگاهانه فضا در مقیاس کلان و خرد که معماری را نیز شامل میشود.